Nowe substancje
Informatyka i odnowa architektury
Antonino Saggio
http://www.citicord.uniroma1.it/saggio/
Antonino Saggio@Fastwebnet.it
Słowo “substancja” pochodzi od Edoardo Persico. Na zakończenie jego “ Proroctwa architektury” powiedział : “ Od wieku historia sztuki w Europie nie jest tylko szeregiem szczególnych działań’ i reakcji, lecz także ruchem świadomości kolektywnej. Przyznać to, oznacza ustalić wkład architektury aktualnej. I nie ma znaczenia, że orzeczenie to jest kwestionowane przez tych, którzy powinni bronić jej bardziej, lub zdradzona przez tych, którzy próżno sie przed nią bronią, pomimo wszystko stanowi jednak sekret tajemny epoki. Istota – substancja rzeczy , w które wierzymy” . W Persico, Pagano, Terragni, Ventura, Argan i Giolli istniała tendencja do “substancji”, która była związana z uproszczeniem i ujednoliceniem procesów przemysłowych, odpowiedzią na problemy budownictwa mieszkaniowego, usług, urbanistyki, badania nad estetyką abstrakcyjną, podstawową, higieniczną. Oprócz marzeń metafizycznych, klasycznych, śródziemnomorskich, rdzennych, należało promować kulturę, która przybliżyłaby ten półwysep do Europy. Było w tej “ substancji rzeczy wymarzonych” dążenie do nowoczesności , do transformacji kryzysu światowego w walory estetyczne i etyczne , w jednym czasie, by architektura mogła je kultywować i demonstrować. Podstawowym tematem tej rozprawy jest to, że odnowa architektury której asystujemy w tych ostatnich latach, i w których to latach to czasopismo jest wdrożone, nie jest tylko kwestią gustu, mody, języka lecz faktem, iż ugruntowują się w rzeczywistości, nowe substancje a z nimi nowe kryzysy i możliwości. Gdy nasi akademicy atakują aspekty reklamowe, rozrywkowe, komunikatywne, spektakularne, cząstkowe współczesnych badań nam wydaje się stanąć na nowo przed tym samym nieporozumieniem i tym samym paradoksem generacji Art nouveau w porównaniu z przedstawicielami Neue Sachlichkeit. Wydawałoby się, że jest atakowana estetyka, w rzeczywistości jednak hamuje się ciągle od nowa, zmiany, chęci rozbudzenia nowej świadomości innej wizji świata.
Teraz wiemy, że społeczeństwo przemysłowe zostało zastąpione społeczeństwem informacyjnym, które się zmienia i całkowicie zmienia zasady gry, wszystkich gier łącznie tych związanych z architekturą. Jeśli motorem działania pierwszego był przemysł ciężki i maszyna, centrum drugiego stanowią miejsca drobnej wytwórczości: maszyną dnia dzisiejszego jest komputer a jego napędem systemy formalizacji, przekazu i rozwoju informacji. Jeśli wielkimi bogaczami byli producenci przemysłowi, dzisiaj są nimi nawet ci którzy produkują hardware oraz producenci software. William Gates jest przykładem. Jest to wiadome, przynajmniej od kiedy Alvin Toffler napisał swoją Trzecią falę. Ale dzisiaj zaczynamy rozumieć jak ta fala zmienia nasze terytorium specyfikacji.
(o urbanscape )
Zaczynamy od makroskopowego zjawiska jak “brown areas” lub obszarów opuszczonych. Społeczeństwo informacji nie ma potrzeby dużych porcji terenu, zwłaszcza jeśli porozpraszane są w miastach do produkcji towarów rękodzieła. Rośliny, które kupujemy w supermarkecie są w 90 procentach “informacją”, to samo, nawet w większym stopniu są nimi urządzenia lub samochody i coraz więcej osób produkuje dobra, które są “czystą” informacją. Produkcja przemieszcza się do urzędów, uniwersytetów, ośrodków badawczych ale także w miejscach, dawniej nie do pomyślenia, takie jak domy, miejsca handlu i rozrywki.“ Miejsce”, jako samo w sobie, staje się faktorem coraz mniej ważnym. W procesie tym, którym jest zainteresowany cały świat zachodni, obszary uwalniają się od fabryk (mogą one zamienić się na coraz mniejsze, bardziej ekologiczne i mniej pozbawiających ) duże zasoby są powołane od nowa do gry, przede wszystkim właśnie te porzucone przez produkcję przemysłową. Projektowanie dzisiaj, na tych przestrzeniach wymaga głębokiego ponownego rozpatrzenia miasta i ich funkcjonowania oraz otwiera nowe możliwości poszukiwań estetyki i ekspresji. Kategorie typu morfologicznego analizy miejskiej z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ( pochodzące z badań miasta skonsolidowanego i zorganizowanego) są coraz bardziej niewyraźne, jeśli użyte jako kryteria projektu, podczas gdy wyłania się sposoby spojrzenia na miasto, te zwrócone ku złożoności, wymianie, łączności powiązaniu przestrzeni architektury ze środowiskiem. To jest zupełnie naturalne, odejście architektów od metafizyki de chirichiana miasta stałych archeotypów w pamięci, by przyjrzeć się badaniom artystów bardziej wyczulonych na zjawiska stratyfikacji, pozostałości, hybrydyzacji: worki lub pęknięcia Burri, odrapane plakaty Rotella, amerykańskiemu neo - ekspresjonizmowi Pollocka czy Rauschenberga i oczywiście frontowi bardziej awangardowemu, do początku twardego - Pop Art lub Arte Povera. Architektura wnika w samo sedno istnienia, powraca do idei wykorzystania istniejących obiektów i posługuje się nimi, jako ready - made, tworzy jej dynamicznymi rozgałęzieniami przestrzenie między nowym i poprzednio stworzonym. Lecz ponad wyborem ekspresji, lub “złomem powyginanym”, który przeraża, góruje odmienna idea architektury dla miasta, która się ugruntowuje. To właśnie operacje urbanscape można zdefiniować dziełami najbardziej udanymi z obserwowanych. Są to wielkie dzieła nowej wizji miasta, jego wewnętrznego podziału, jego dynamicznych przypływów, jego skomplikowanych powiązań, złożonych zależności.
Dwa dzieła są kluczowymi: jedno w Bilbao - zdawałoby się ćwiczenie plastyczne po linii futurystów, w praktyce nowy podział wewnętrzny miasta, który tworzy nowe przestrzenie dla ludności miejskiej, drugie jest w Tourcoing – pozorne utrzymanie istniejących manufaktur lecz w rzeczywistości wymysł nowych śródmiąższowych przestrzeni, miedzy nowym przykryciem dachowym a tymi poprzednimi w spojrzeniu mediów, mediów cyfrowych bezproblemowo w wąwozach Piranesi.
( o pejzażu )
Krajobraz jako podstawowy paradygmat tworzenia architektury stal sie, także dzięki tej czołowej refleksji na temat pozostałości, słowem odniesienia. Człowiek w cywilizacji postindustrialnej i elektronicznej może zrehabilitować się w konfrontacji z przyrodą, ponieważ jeśli produkcja przemysłowa musiała dominować i wykorzystywać zasoby naturalne przyrody, cywilizacja informacji może nadać im wartości. Przynajmniej w krajach zaawansowanych technologicznie, ta strukturalna zmiana kierunku otwiera możliwości “odszkodowania” o historycznej wadze. Na obszarach ciasno zabudowanych o bardzo dużej gęstości zaludnienia jest możliwym wstrzyknąć teraz dozę zieleni, przyrody, sprzętu do rekreacji. Ale uwaga: nie chodzi o ograniczenie i ogrodzenie rejonów zielonych, aby przeciwstawić tym mieszkaniowym, drobnej wytwórczości , kierowniczym, jak to było w logice organizowania dzieła, miasto przemysłowe. Wręcz przeciwnie, chodzi o tworzenie nowych części miast wzbogaconych, gdzie obok silnego przejawu natury będzie obecna ta całość wiążąca aktywności społeczeństwa informacji. Również w tym przypadku zachodzi zmiana narzędzi. Jeśli zagospodarowanie przestrzenne, zoning, było sposobem przy planowaniu miasta przemysłowego poprzez podział w strefy jedna względem drugiej jednolite i oddzielne , które symulowało pojęcie taylorystyczne produkcji przemysłowej, wielofunkcyjności i integracja stała sie, koniecznością miasta informacji i jego nowych przestrzeni anty – zoningu, zagospodarowania przestrzennego miasta. Informatyka, oprócz stwarzania tych możliwości pozwala także na ich realizację. Systemy interaktywne oświetlenia, informacji, dźwięku, kontroli, sprawiają, iż nowe części miasta stają się aktywne, żywe, o chęci uczestnictwa, urozmaicone, bogate w imprezy. Charakter tej koncepcji krajobrazu nie jest ta, przyroda, ukwiecona, lub liberty ani nawet ta, mistrzów organicismu. Stała się bardziej kompleksowa, o wiele bardziej sroga, bardziej “ ukryta “ jak wspominał juz Heraklit, i jest zbadana, także przez architektów okiem anty romantycznym poprzez nowe formalizmy współczesnej nauki ( fraktale, DNA, atomy, skoki wszechświata rozprzestrzeniającego się związku życia i materii ). Jednym słowem, kategoria złożoności. Rodzą się w tym kontekście figury przypływów, fali, wirów, rozpadlin, ciekłych kryształów i płynność staje się słowem kluczowym. Opisuje ciągła, zmienność informacji i stawia architekturze, przed obliczem od najnowszych badań biologii do inżynierii, do nowych żyznych przestrzeni sowrapozycji jak morfogeneza, bioinżynieria i tak dalej.
Dzieło kluczowe, jest nim może jedno z odrzuconych na Konkursie Kościół 2000 r. w Rzymie. Propozycji, która widzi kościół jako taniec telluric między skibami które marszczą pofałdowany teren wokół zaginającego się kanionu i odsyła nas ku wyrzeźbionym przez nurty wodne wąwozom w terytorium skalne.
(o komunikacji )
Jedną z krytyk często skierowanych do badań Nowej architektury jest stosowanie się zbyt ścisłe do modeli “reklama i komunikatywność”, które niezauważalnie pozbawiłyby “ prawdy” fabryce budowlanej i konstrukcjom. Obserwacja jest z pewnością istotna, by odpowiedzieć trzeba było by zadać sobie pytanie, co wydarzyło się w tych trzydziestu latach w wielkiej dziedzinie komunikacji. Wiadomości, hasła ery przemysłowej były deklaratywne, asertywne, pewne. Popatrzmy na reklamę. Era społeczeństwa przemysłowego starała się ukazać wysoką jakość produktu poprzez jego cechy charakterystyczne, era informacji, natomiast, przesyła narracje, opowieść, historię produktu, zakładając z góry pewność co do jego nienagannego działania. W jednym przypadku wiadomość wydaje się być obiektywna, w drugim subiektywna, i zastępuje mechanizmy sprawdzone “przyczyny i efektu“ obrazami dynamicznymi i różnokierunkowymi figur retorycznych.
Ten sam proces ma miejsce w architekturze: przedstawienie logik absolutnie obiektywnych (rozdzielenie struktury i wypełnienie, w zgodnie między funkcją wewnętrzną i formą zewnętrzną, podział na strefy pasujące do różnych zastosowań). Budynek nie jest dobry tylko wtedy, gdy działa i jest skuteczny, w rzeczywistości jeśli jest maszyną musi dać i powiedzieć więcej. Między innymi w razie potrzeby, także symbole, historię. Możemy zaprzeć się, odwołać do innej etyki, do innej moralności? Może, jeszcze raz, punktem centralnym jest tylko “jak”: momentem komunikatywnym , oczywiście, może być ten dużych hoteli Disney z łabędziami, siedmioma krasnoludkami, kapeluszami kowbojskimi, ale może także nie być nim aplikacja fałszywa form i treści symbolicznych architektury - pudełkowej, do niej nie pasującej. Może to być opowieść, która przenika istotę samego budynku i jest ściśle naturalnie wrodzona w jego włókna. Więc musimy widzieć “ze“ komunikacji chcemy i wierzymy, ze możemy osiągnąć nie tylko celebracje, potęgi politycznej lub ekonomicznej, nawet dyktatorskiej lub monopolistycznej, ale także nowe uczucie.
Kluczowa praca, jest może w Helsinkach, gdzie zostało zaprojektowane nowe muzeum poprzez nawarstwianie jakie to nerwy optyczne mają w mózgu. Metafora anatomiczna pokrywa się z tym samym imieniem figury retorycznej. Operacja tak dalece się udała ze została przypisana do muzeum nazwa.
(o hyper funkcjonalności )
Ciekawostka, jest ze przejście ze starych wzorców spójności, jedności organicznej, jedności w sprawach bardziej udanych przynosi większy sukces właśnie w bardzo osławionej funkcji. W rzeczywistości przełamanie dyktatu “uwalnia” różne elementy architektury, i szuka sie , często znajdując bardziej ścisłe pełne rozwiązanie dla każdego elementu, którego to dotyczy. Relacje z przestrzenia, miejską, badania koncepcyjne i ekspresji obrazu, organizacja różnych zastosowań, sposoby bardziej wydajne budowy, optymalizacja urządzeń technologicznych, często są w stanie uzyskać każde z nich, stopień wydajności o wiele wyższy jeśli wyzwolone z klatek ostatecznego przeznaczenia immanentnej spójności. Pod tym względem architektura dzisiaj jest bardzo anty- Kahana. I to, uwaga, nie oznacza, nie uznać w tym doświadczeniu jednego z większych punktów refleksji dzisiejszego wieku ale tylko ujawnić w pełni odległość. Powróćmy do przykładu, porównujemy pod względem czysto “funkcjonalnym” pracę, która odpowiada temu nowemu poczuciu “podziału” i “wolności “ różnych komponentów z tą która stara się jeszcze utrzymać“ razem” różne dziedziny. Być może odkryjemy ze zdziwieniem, ze pod pozorem racjonalności ukryte są niewydolności i istotne odpady. To może być prawda, roboty budowlane które uwalniają nas w różnych dziedzinach kosztują trochę lub nawet zbyt dużo. Ale jeśli przedtem budowa była czynnikiem kluczowym, dzisiaj, jak wiadomo, koszt budowy jest częścią drugorzędną w porównaniu do frakcji wielu, wielu innych kosztów ( urządzeń, zarządzania i utrzymania. Przydatne porównanie odbywa sie, na linii, która łączy Bilbao z Barcelona, i na konfrontacji “obiektywnej” między dwoma ostatnio wybudowanymi muzeami. Parametry dotyczące: efektywności związku z miastem, a elastyczność’ systemu “muzeum”, stosowanie i wielkość wykorzystywanej przestrzeni” dodatki”, kosztu utrzymania, kosztu zarządzania, liczbie odwiedzających i tak dalej.
(o systemie przestrzeni)
Teraz całość tych zmian prowadzi do sedna różnicy w samo centrum poszukiwań architektonicznych a mianowicie do idei przestrzeni. Za pomocą podsumowania, trzeba powiedzieć , że “ przestrzeń organ” przechodzi w koncepcje, “przestrzeni systemu”. Spróbujmy, po raz wtóry, zrozumieć się. Patrząc wstecz w latach dwudziestych i w Nowej Rzeczywistości wykorzystywana była zależność bezpośrednia pomiędzy przestrzenią a zatem “Przestrzeń Body” organ przestrzeni i jej funkcją (sens dany temu terminowi związanemu z tym w tradycyjnej medycynie, w której uważa się że danemu organowi przypisuje się tę a nie inną funkcję). A zatem, dlatego to centrum stanowi przestrzeń wewnętrzną, idea przestrzeni wewnętrzne j jako motoru architektury. Obecnie to wlaśnie ta idea uległa zmianie (modyfikacji) i bardzo się wzbogaciła. Jest nasycona siłą w tych ostatnich dziesięciu, piętnastu latach, ta koncepcja przestrzenna, która ma jako motor idee, konkretą wewnątrz - zewnątrz przestrzeni publicznych jako podstawowy element architektury. Architektura jest wykonana w harmonii z otaczającą ją przestrzenią przemieszczają się w naturalny sposób z wewnętrznego w życie zewnętrzne. Być może budynek, który powstaje w Karyntii konstrukcja w toku ciągłego progresu, nie pozostawia wątpliwości. Wewnątrz i na zewnątrz są anulowane jako odrębne (przedmioty) w nieprzerwanym strumieniu, który krąży wokół siebie samego.
( o rewolucji informatyki )
Podsumowując przynajmniej trzy prawdy (tematy, koncepcje) należy wziąć pod uwagę jako element motor, odnowy architektury w naszych czasach. Pierwszym są nowe warunki rozczłonkowania pejzażu miejskiego co stanowi całość, zlepek i główny cel wielu projektów w dniu dzisiejszym.“Brown areas” lub tereny opuszczone stanowią teren podstawowy możliwości i nie może zaskoczyć, że istnieje poszukiwanie na polu estetyki ściśle z tym tematem związane z niego wynikające. Badania, które mają jako podstawę charakterystyczną żywotność tych współczesnych miejsc, które je przeistacza, tak jak zawsze prawdziwa architektura to czyniła, w nową myśl estetyczną przeistoczy i ukaże inne miasto. Drugi aspekt koncentruje się na kwestii pojęcia krajobrazu jako wielkiego paradygmatu badań architektonicznych dzisiaj, wzywający do gry zależności pomiędzy architekturą i przyrodą. Architektura patrzy na przyrodę razem z nauką i stara się usilnie ją pojąć jako ten trudny kompleks w dręczącym się pozornie chaosie i szuka nowych rozwiązań. Trzeci aspekt, trzecia substancja to ta, która pojmuje przestrzeń “jako system” a nie jako mechanizm, który dotyczy jedynie tylko wnętrza budynku. Przestrzeń jako system, oznacza myślenie jako zestaw ścisłej relacji między ciałami, ciałami które dzielą się na budynki. Nie dlatego, że to się “podoba” lecz by pozwolić przestrzeni miejskiej uczestniczyć aktywnie, w zależności pomiędzy budynkiem architektonicznym i przyrodą zależności ciągle zmiennej acz ściśle powiązanej. Powiedzieliśmy to dając tytuł pierwszemu tomowi Computer Revolution: Hyper Architettura to znaczy interaktywność. Te substancje znajdują w informatyce, w tym samym momencie, ich przyczynę i instrument. Informatyka, oczywiście, nie oznacza wcale, nikt nie poddaje w wątpliwości w tym momencie, że dzisiaj “kreśli się na komputerze” przecież żyjemy w fazie zmiany wiekowej. Obszary uwalniają się wyszukuje się ścisłego związku z otoczeniem, myśli sie, o architekturze jako hybrydacji między natura „pejzażem i technologią poszukuje się przestrzeni jako złożonych systemów w coraz większym stopniu interakcji Information Technology , ponieważ informatyka zmieniła i przeistacza ciągle nasz świat, otwiera nowe możliwości dla naszej przyszłości. Mies Van Der Rohe, na zakończenie konferencji w Werkbund a Vienna w 1930 roku, powiedział “Nowy czas jest rzeczywistością; istnieje niezależnie od tego , czy przyjmujemy to czy sie, temu sprzeciwiamy. Nie jest ani lepszym ani gorszym od jakiegokolwiek innego czasu, to po prostu fakt, i jest obojętny na wartości . Liczy sie’ nie to “ co” lecz tylko “jak”. Jak jest nasze.
Antonio Saggio
The essay by Antonio Saggio “ New Substances; Information Technology and the renewal of Architecture”
Has been published in “ Progetto”# 6, January 2000 pp. 32-35
Traduced in polish language by:
Philip Ciombolini
